Vecihi Hürkuş Kimdir?

İstanbul’da doğdu. Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’nden Pilot Astsubay olarak mezun oldu. 1917 senesinde Kafkas Cephesi’nde 7. Tayyare Bölüğü’nde görev yapmaktayken bir Rus uçağını düşürdü. Kafkas Cephesi’nde Rus tayyaresi düşüren ilk pilot olarak tarihe geçti. Aynı cephede bir başka çatışmada isabet aldı ve uçağı indirmeyi başardı. Esir düşmeden önce düşman eline geçmesin diye de uçağını yaktı.

Ruslar esir aldıkları Vecihi Bey’i Hazar Denizi’ndeki Nargin Adası’na hapsetti. (Sarıkamış Savaşı’nda da Ruslara esir düşüp, binlercesi öldürülen Türklerin tutulduğu suyu az, yılanı bol ada) Ancak Vecihi Bey, Azerbaycan Türkleri’nin de yardımıyla, adadan Bakü’ye yüzmeyi başararak kaçtı ve yürüyerek Erzurum’a ulaşmayı başardı. 1918’de 9’uncu Harp Tayyare Bölüğü’nde görev aldı. Burada görevliyken bir av uçağı tasarladı fakat projesi Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasıyla yarım kaldı.

Kurtuluş Savaşı’na katılan Hürkuş, 1 Yunan uçağını indirdi. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yaptı. İzmir (Gaziemir- Seydiköy) hava meydanına ilk giren ve işgal eden kişi oldu. Hürkuş’a kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ve TBMM tarafından 3 takdirname verildi. 3 takdirname verilen tek kişi oldu. Savaştan sonra İzmir’de yeni tayyarecileri eğitmeye başladı. İzmir Seydiköy Hava Mektebi’nde (Bugünkü Gaziemir Hava Teknik Okullar Komutanlığı) uçak yapımı projesine devam etti. 1924’te ganimet olarak Yunanlılardan alınan tayyerenin motorlardan yararlanıp, ilk Türk uçağını imal etti. 28 Ocak 1925’te “VECİHİ K-VI” adını verdiği uçağını uçurdu. İzin verecek merci olmadığı için izinsiz havalanan Hürkuş, bu yüzden cezalandırıldı. Daha sonra askeri havacılıktan ayrılarak uçak tasarımı ve yapımı çalışmalarına devam etti.

1930’da ilk Türk sivil uçağını inşa etti. 1931’de Çekoslovakya’da, başköşesinde “Yaşasın Türk Tayyareciliği” yazılı bir pankartla onurlandırıldı ve Türkiye’den de uçuş müsaadesi aldı. 1930’larda ilk Türk Sivil Havacılık Okulu’nu (Vecihi Sivil Tayyare Mektebi 1932) açtı. 1954’te Türkiye’nin ilk sivil havayolu şirketi olan Hürkuş Havayollarını kurdu. 16 Temmuz 1969’da yaşamını yitirdi.

Kaynak: Hürriyet